Hayrettin KARACA

Toprak Dede,
Çok Sev’diği toprakla bütünleşti bugün dostlar!…

Sonsuza kadar!…

****

4 Nisan 1922’de,
Bandırma’da dünyaya geldi Toprak Dede…

Hocazade Halil Efendi’den oldu,
Zehra Hanım’dan doğdu…

4 çocuklu ve Sevgi dolu bir ailede büyüyen
Doğaya ve edebiyata âşık Hayrettin;
İstanbul Boğaziçi Lisesi’ni bitirir bitirmez,
Ailesinin triko-örme işinin başına geçti…

Karaca firmasını;
İhracat konusunda Türkiye’nin liderliğini yapan,
En başarılı sanayi kuruluşlarından biri haline getirdi…

****

Çocukluğunu şöyle anlatır Toprak Dede:

“Ben sanayici olmak istemiyordum.
İsteğim; edebiyatla ilgilenip,
Kalan zamanımı doğayla iç içe geçirmekti.
Fakat o günlerde,
Babamıza karşı çıkmak söz konusu değildi…”

Toprak Dede’nin doğa Sevgi’si,
Gençlik yıllarında başladı…

Sık sık çevre köylere gider
ve hasat zamanı köylüye yardım ederdi…

O günleri de şöyle dile getirir:

“Bilabedel;
Mısır soyar,
Harmanda döven kullanır,
Tarla bekçiliği yapardım…”

****

İçindeki bu doğa Sevgi’si,
50’li yaşlarında iyice baskın geldi.
Ve işlerini çocuklarına devrederek,
Hayâlinin yolunda ilerlemeye karar verdi…

Yalova’da,
Türkiye’nin ilk özel arboretumunu;
Yani çok çeşitli ağaçların ve fidelerin bulunduğu,
Bu amaçla hazırlanmış botanik bahçesini kurdu…

Yurt içi ve yurt dışında,
Botanik bahçelerini gezdi…

Gezdiği her yerden tohumlar topladı,
Bağlantılar kurdu…

Bugün Karaca Arboretum,
Dünyanın tüm botanikçileri tarafından bilinmektedir…

Yılda iki kez yayınlanan Arboretum Magazin,
Bilim insanlarının araştırma
ve görüşlerinin yayınlandığı bir forumdur…

14 bin türü barındıran arboretum;
Aynı zamanda ülkenin tehlikedeki türleri için,
Bir gen koruma merkezidir…

Hannover Üniversitesi’nden
Ekoloji profesörü Franz H. Meyer,
Hayrettin KARACA için:

“Şimdiye kadar hiç böylesine kişisel çıkar gütmeden,
Kendini insanlığın yararına adamış birine rastlamadım.”
diye bahseder…

****

Tüm yurdu gezdi Toprak Dede…

Türkiye’de insan etkisinden kaynaklanan,
Hızlı bir çölleşme tehdidinin de farkına vardı…

Bitki türlerinin yok olduğunu gördü…

Harap olmuş meralara,
Kuruyan şelalelere,
Yangınlar yüzünden veya tarla açmak üzere,
Köylüler tarafından kesilmiş ormanlara rastladı…

Tehlikenin farkındaydı.
Ve görüyordu an be an gelen çölleşmeyi…

Bu gezilerinde,
Türkiye’nin anıtsal ağaçlarının fotoğraflarını çekti…

Onların korunması yönünde çalışmalar başlattı.
Ve yetkilileri biyolojik çeşitliliğin,
Karşı karşıya bulunduğu tehlikelere karşı uyardı…

Gözlemlediği felaket karşısında,
Sessiz kalamayacağını düşündü.
Ve 70 yaşında yeni bir meslek edindi.
Türkiye’deki çevre çalışmalarının liderliğini üstlendi…

****

Sanayici arkadaşı Nihat GÖKYİĞİT’le birlikte;
1992 yılında TEMA’yı ve
Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı’nı kurdu…

İster bir köy kahvesinde 2-3 kişiye;

İsterse bilimsel konferanslarda,
Akademisyenler ve hükümet görevlilerine;

Dinleyici kitlesi ve sayısı ne olursa olursun;
Konuşmaktan ve çevre bilincinin oluşması için,
Çalışmaktan vazgeçmedi…

****

Hep aynı kırmızı kazağını giyen;

Eskiyen gömleklerinin manşetlerini,
Yakalarını değiştirip yeniden kullanan;

Ayakkabılarına pençe yaptırıp,
Kullanmaya devam eden Hayrettin KARACA;

Bu konuların sorulması üzerine,
Bir röportajında şöyle bir cevap vermişti:

“Param var ama hakkım yok!…
Fazladan aldığınız her bir tüketim malzemesinin,
Doğaya bedeli var!…”

****

Avrupa Parlamentosu’nun çevreci üyelerinden olan
Hollanda’lı Doeke EISMA;
Hayrettin KARACA ile tanıştıktan
ve vakfın Türkiye’deki kırsal kalkınma projelerinden,
Birkaçını gördükten sonra TEMA’ya üye oldu…

Ardından Hollanda gazetelerine şöyle bir yazı kaleme aldı:

“İnsanlar onunla tanışmak
ve konuşmasını dinlemek için yollara dökülüyor…

Çiftçilerin karşısındaki mütevazi tavrı,
Gandi’nin haline benziyor…

O da Gandi gibi hizmet ettiği dava uğruna,
Kendi kişiliğini adeta silmiş…”

****

İnsanlığa hizmet etmek uğruna,
Kendinden vazgeçen;
ve hep çalışan
ve hep çalışan bir koca yürek öldü bugün dostlar…

20 Ocak 2020’de,
Yalova’daki çok Sev’diği o botanik bahçesinde…

Akşamdan uyudu da,
Sabah melek olup uçtu gökyüzüne…

Sonsuza kadar yüreğimizde yaşayacaksın.
Ruhun şâd olsun Toprak Dede…